Transformatie van voormalige drukkerij
Fruitweg, Den Haag
Fruitweg
Het naoorlogse fabrieksgebouw aan de Fruitweg 17 in Den Haag van 11.500 m2, dat voorheen fungeerde als drukkerij, transformeerden wij tot een toekomstgericht stadskantoor. Een belangrijke herontwikkeling, met behoud van de kenmerkende jaren 50 stijl. Authentieke details zijn omarmd, terwijl het gebouw klaar is voor een nieuwe toekomst.
Ontwerp draait om kwaliteit
We transformeerden het pand in opdracht van de gemeente Den Haag. Het markante gebouw dat dateert uit 1955, van de hand van architect Gerard van Essen, is inmiddels in gebruik genomen als stadskantoor. Bij velen is het pand bekend als de voormalige binderij en drukkerij van Van Rijmenam. De nadruk van de transformatie ligt op kwaliteit. Het ontwerp, waarvoor Liag Architecten uit Den Haag de basis legde, gaat uit van de bestaande kwaliteiten en de schoonheid van het gebouw. De verdere uitwerking van het prachtig ontwerp is gerealiseerd door de architectencombinatie Wessel van Geffen Architecten uit Tilburg en Studio Leon Thier uit Den Haag. Het uiteindelijke ontwerp nodigt uit om te leren, elkaar te ontmoeten en fijn te werken. Waar voorheen de werktafels, machines en persen stonden, beschikken ruim 500 medewerkers van de diensten Sociale Zaken en Werkgelegenheidsprojecten (SZW) en Onderwijs Cultuur en Welzijn (OCW) over verschillende typen werkplekken, verdeeld over het herbestemde gebouw. Toekomstbestendigheid, integraliteit van dienstverlening en bereikbaarheid voor de burger vormden de basis voor de nieuwe locatie.
"Tijdens het ontwerp van de transformatie zijn veel gesprekken gevoerd met de toekomstige gebruikers om de wensen en gebruikseisen voor de toekomstige werkplek duidelijk te krijgen. Het resultaat is een gevarieerde werksfeer in het hele gebouw."
Gastvrij en open
De gemeente had als opdrachtgever een duidelijk visie op de gewenste sfeer van het stadskantoor. Het nieuwe onderkomen moest een gastvrij en warm welkom heten aan de bezoekers, in plaats van een zakelijke ontvangst. De open structuur van het pand is om die reden behouden. Alle verblijfs- en werkruimten bieden zicht op de hele structuur van het gebouw, zodat een individu zich onderdeel blijft voelen van het geheel. Daartoe zijn bijvoorbeeld de spaarzame toegevoegde vaste wanden door een glasstrook visueel los gehouden van de gevel en het plafond. Nieuwe trappen en diverse ontmoetingszones vergroten de contactmogelijkheden in het gebouw.
Sociaal contact
Timo Stoopman, VORM Renovatie vertelt: “Tijdens het ontwerp van de transformatie zijn veel gesprekken gevoerd met de toekomstige gebruikers om de wensen en gebruikseisen voor de toekomstige werkplek duidelijk te krijgen. Het resultaat is een gevarieerde werksfeer in het hele gebouw, met ontmoetingsplekken en groene elementen die de huiselijke sfeer versterken.” Centraal is het contact tussen bezoekers en de medewerkers staat het entreegebied. De open en losse ruimtelijke opzet van de entreehal, met de balies en koffiebar, maakt dat de bezoeker zich welkom voelt. Een ruime trap – een aanpassing van het oorspronkelijke gebouw – leidt naar de cursusruimten in het souterrain. Hier zijn de vensters vergroot om meer daglicht binnen te krijgen.
Bereikbaarheid
Om de bereikbaarheid van de verdiepingen te vergroten is een glazen lift ingepast in het oorspronkelijke hoofdtrappenhuis, bij de hoofdentree. Het glas draagt niet alleen bij aan het gevoel van sociale veiligheid, maar houdt ook het open karakter van de historische travertijnen trap in stand. Midden in het gebouw is een nieuwe trap toegevoegd, als aanvulling op de bestaande trappen op de koppen, om de interne bereikbaarheid te vergroten. De trap maakt collega’s op andere verdiepingen snel bereikbaar en stimuleert tegelijkertijd om niet de lift te nemen maar gezond te bewegen.
Op de eerste verdieping is het (bedrijfs)restaurant met een zogenoemde leerkeuken gesitueerd. Werkzoekenden runnen het restaurant en kunnen op die manier werkervaring opdoen voor een baan in de horeca. Het restaurant is toegankelijk voor zowel medewerkers als bezoekers. In het ontwerp is ook aandacht voor de natuur. Voor vogels zijn nestkasten geïntegreerd in het ontwerp en gevarieerde beplanting aan de achterzijde, met klimplanten, biedt plek aan een rijk insectenleven.
Historische kwaliteiten
Naast het interieur maakte ook het exterieur deel uit van de opgave. Er is gekozen om het gevelbeeld te behouden en de indeling volledig aan te passen aan de nieuwe functie. De architecten hebben het gebouw benaderd alsof het een monument is en de transformatie werd ontworpen met veel respect voor het bestaande. Bij de ingrepen borduurden ze voort op het oude gebouw, om de historische kwaliteiten zoveel mogelijk intact te houden, maar wel aan nieuwe eisen te laten voldoen. Elk onderdeel van de schil is verbeterd. Zo nodig zijn nieuwe materialen en afwerkingen met veel betere technische eigenschappen toegepast.
Beton en baksteen
Zo is een groot deel van de betonnen kozijnen vervangen door aluminium kozijnen met dezelfde vorm, die goede isolatie-eigenschappen hebben. Ook zijn de betonnen borstplaten, waarop een logo van Van Rijmenam was aangebracht, vervangen door geïsoleerde lichtgewicht betonplaten met daarop het logo van gemeente Den Haag.
De betonnen gevelpenanten, waarachter op enkele plekken hemelwaterafvoer loopt, zijn opnieuw gemaakt. Waar beton is gehandhaafd, is dat afgewerkt met verf die vermengd is met zand zodat de textuur de indruk van beton blijft wekken. Daartoe is bijvoorbeeld gekozen bij de lijst en de opvallende ronde vensters – kenmerkend voor de naoorlogse periode.
Ook de achtergevel is niet gerestaureerd maar respectvol gereconstrueerd. Aan de achterzijde, die een minder representatief ontwerp had dan de straatgevel, is de baksteengevel afgebroken en enkele centimeters naar voren opnieuw opgemetseld in vrijwel dezelfde steen. Zo kon een veel betere isolatiewerking worden gerealiseerd.
BENG
Naast de gebouwschil zijn ook de installaties verbeterd. Het vernieuwde gebouw maakt gebruik van een warmte-koudeopslag, een stralingsplafond zorgt voor extra warmte of koeling en de inblaas van verse lucht is in de plafondeilanden geïntegreerd. Het vernieuwde gebouw is door deze ingrepen Bijna Energie Neutraal Gebouw (BENG).
Projectinformatie
Locatie: Fruitweg, Den Haag
Doelgroep: 500 medewerkers gemeente Den Haag
Programma: 500 werkplekken in een pand dat uitnodigt om te leren, elkaar ontmoeten en fijn werken
Projectontwikkelaar: VORM
Realisatie: VORM
Start bouw: november 2020
Oplever prognose: mei 2022
In samenwerking met: gemeente Den Haag
Architect: Liag Architecten, Wessel van Geffen Architecten, Studio Leon Thier
